Wij voelen ons zeer vereerd dat de Volkskrant ons dierencrematorium heeft verkozen voor het schrijven van een Column. Daarnaast willen we in het bijzonder Cor en Dymphna uit Valkenswaard bedanken voor het vertrouwen in Memoria en te willen meewerken aan de Column. 🕯
Ook hond Boenja (16) verdient een waardig afscheid: ‘Het was echt ons kindje hè’
Alleen al dit jaar openden in Nederland vijf dierencrematoria hun deuren. Die bieden de mogelijkheid om op een waardige manier afscheid te nemen van een huisdier, inclusief rozen en kaarsjes.
Irene de Zwaan 30 augustus 2018, 18:20
Cor Broeders en Dymphna Kecun uit Valkenswaard nemen na 16 jaar afscheid van hun overleden hond Boenja, die ligt opgebaard in dierencrematorium Memoria in Tilburg.Foto Marlena Waldthausen
‘Hij ligt er mooi bij hè. Zo lag hij ook altijd in zijn mandje.’ Troostende woorden van Cor Broeders (60) voor zijn vrouw Dymphna Kecun (61). Ze knikt, terwijl de tranen over haar wangen biggelen. ‘Het was zo’n lief beestje.’ Ze streelt zijn vacht en drukt haar neus erin.
Boenja, een nog fraai uitziende shih tzu, is 16 jaar geworden. Al die jaren ging hij mee op vakantie. Met de camper naar Oostenrijk of Italië, of een hotelletje in Benidorm. ‘Hij was er altijd bij’, zegt Kecun. ‘Zelfs als ik naar zolder ging om de was te doen, liep hij achter me aan.’
Nu ligt hij opgebaard in een huiselijk ingerichte afscheidskamer van Memoria, een sinds mei geopend dierencrematorium in Tilburg. Alles oogt gloednieuw en dat sprak het stel uit Valkenswaard direct aan. ‘Boenja was nogal een ijdeltuit’, grinnikt Broeders. Dat hij en zijn vrouw hun hond een uitvaart bieden, vindt hij volkomen logisch. ‘Als je kiest voor zo’n beestje, dan hoort daar een goed afscheid bij.’
Een groeiende groep huisdierbezitters denkt hier net zo over. Alleen al dit jaar openden in Nederland vijf dierencrematoria hun deuren. Een dierenuitvaart is doorgaans wel soberder ingericht dan de humane variant. Zonder rouwkaarten, kist en speeches voor een grote zaal aanwezigen. Vaak zijn het de eigenaren zelf die in stilte afscheid komen nemen.
Wat gebeurt er met overleden huisdieren?
De meeste huisdieren worden bij de dierenarts achtergelaten en komen uiteindelijk bij Rendac terecht, het enige destructiebedrijf in Nederland dat een vergunning heeft voor het verwerken van risicovol afvalmateriaal. De reststoffen die na vermaling overblijven, worden veelal gebruikt als brandstof voor het opwekken van energie.
Begraven in eigen tuin is in sommige gemeenten toegestaan, mits het dier niet in plastic wordt begraven en het gat minstens 75 centimeter diep is.
Net als bij mensen, kunnen dieren zowel gecremeerd of begraven worden. Nederland telt tientallen dierenbegraafplaatsen.
De as wordt vervolgens in een strooikoker van het crematorium mee naar huis genomen, soms vergezeld van een pootafdruk in gips of een balletje met een pluk haar – een goedkoper alternatief voor een urn.
Dat het runnen van een dierencrematorium een lucratieve business is, blijkt wel uit de cijfers van de Kamer van Koophandel (KvK). De dit jaar geopende vijf nieuwe dierencrematoria brengen het totaal op zeventien. Het werkelijke aantal ligt waarschijnlijk hoger, zegt een KvK-woordvoerder, omdat niet van alle ondernemers een duidelijke profielschets in het systeem staat. Kenners uit het vak schatten het totale aantal dierencrematoria in Nederland op minstens dertig.
Maanden verdriet
GZ-psychoog Nienke Endenburg, verbonden aan de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit Utrecht, vindt het een goede zaak dat er meer aandacht komt voor rouw na het overlijden van een huisdier. ‘Mensen die een sterke band hadden met hun huisdier, kunnen hier maanden verdrietig over zijn. Rituelen helpen bij het rouwproces, net als bij het overlijden van mensen.’
‘Dieren komen steeds meer op gelijke hoogte van mensen te staan’, verklaart Endenburg de trend om een overleden huisdier een uitvaart te bieden. ‘Uit onderzoek blijkt dat 80 procent van de huisdierbezitters zijn huisdier echt ziet als lid van het gezin.’
In een tijd dat agenda’s overlopen en mensen vooral met zichzelf bezig zijn, kan een huisdier troost bieden. Endenburg: ‘Als je partner ’s avonds thuiskomt en een rotdag heeft gehad, dan is er tenminste nog een kat of hond die jou begrijpt.’
Respect
Bij Memoria in Tilburg wordt iedereen met evenveel respect behandeld, zegt uitvaartondernemer Chantal Akkermans. ‘Of iemand nou met een konijntje onder de 2 kilo komt of met een grote hond. Je kunt het verdriet niet voor de ander invullen.’
De meeste klanten kiezen voor een individuele uitvaart, wat inhoudt dat hun huisdier alleen de oven in gaat. De kosten hangen af van het gewicht van het dier. Een kat of middelgrote hond vallen doorgaans in de categorie 6 tot 12 kilo. Kosten: 125 euro. Voor een collectieve uitvaart, waarbij meerdere dieren tegelijk worden gecremeerd, is de prijs 45 euro. De as wordt in zo’n geval niet aan de klant meegegeven, maar door het crematorium uitgestrooid.
Hoewel een dierenuitvaart onder huisdierbezitters inmiddels een tamelijk normaal verschijnsel is, was dit in 1979 wel anders. De Stichting Huisdieren Crematorium Nederland (SHCN) opende toen in Stompwijk het eerste dierencrematorium van de Benelux.
Manager Mario van der Hout heeft ‘bergen moeten verzetten’ om het concept aan de man te krijgen, vertelt hij over de telefoon. ‘Alle huisdieren moesten volgens de wet voor destructie worden aangeboden. Nadat we een wetswijziging voor elkaar hadden gekregen, waren er nog heel wat gesprekken met dierenartsen en bezoekjes aan beurzen nodig voordat we op het niveau van nu zitten.’
Inmiddels heeft de SHCN twee locaties: een in Nootdorp en een in Roermond, waar ook paarden gecremeerd kunnen worden. Met zo’n vijftig tot zestig crematies per dag is de SHCN marktleider in Nederland op het gebied van uitvaarten voor huisdieren.
Van der Hout heeft alles al langs zien komen: katten, honden, cavia’s, vogels, goudvissen. Afscheid nemen kan op sobere wijze, met muziek en kaarsen. ‘Maar er zijn er ook die hele gedichten voorlezen of een vuurpriester meenemen om een muntje te leggen voor de reis die het dier gaat maken.’
Chantal Akkermans föhnt de vacht van Boenja, voordat hij wordt opgebaard. Foto Marlena Waldthausen
Kammen en föhnen
In Memoria is Chantal Akkermans ondertussen bezig met het ‘schoonpoetsen’ van Boenja, die zojuist is verplaatst van de koelcel naar een tafel met wieltjes. Gewapend met grijze stofjas en blauwe handschoentjes geeft Akkermans de hond een zorgvuldige kambeurt. Ook de föhn komt eraan te pas. Tot slot gaat er een natte washand over de licht oranje uitgeslagen snoet. Een overblijfsel van de macaronischotel die Boenja vlak voor zijn overlijden heeft verorberd.
Niet veel later kijken eigenaren Cor Broeders en Dymphna Kecun ontroerd naar hun overleden hond, die op een hoge tafel in de afscheidsruimte ligt opgebaard. Onder zijn nek ligt een opgerold handdoekje. Er staan kaarsen om hem heen en tussen zijn poten steekt een roos, een laatste troef van uitvaartondernemer Akkermans.
‘Hij heeft een goed leven gehad’, zegt Broeders met een brede glimlach. De laatste maanden stapelden de ouderdomskwalen zich op, met als dieptepunt dat Boenja in zijn eigen plas lag. ‘Toen zei ik: nu is het genoeg geweest. Een dierenarts heeft hem laten inslapen.’
Over een paar dagen zal het stel naar het crematorium terugkeren om zijn as op te halen. ‘Ik ben blij als het zover is’, zegt Kecun. ‘Dan kan hij weer met ons mee naar huis.’ Ze buigt zich nog één keer over hem heen. Een laatste traan, een laatste kus. ‘Kleine boef. Het was echt ons kindje hè.’